I.Tarihçe

Ülkemizde, otizm alanında 80’li yıllarda başlayan sivil toplum hareketi, 90’lı yıllarda derneklerin kurulmaya başlamasıyla artış göstermiş ve 2000’li yıllarda hak temelli sivil toplum hareketi oluşmaya başlamıştır. 2006 yılında ODER Otizm Derneğinin önerisi ile vakıf ve derneklerden oluşan 24 sivil toplum kuruluşu bir araya gelerek, bir yıllık hazırlığın ardından, 2007 yılında STGM (Sivil Toplum Geliştirme Merkezi Derneği) desteği ile ülkemizin en geniş sivil toplum hareketi olan Otizm Platformunu kurmuştur. Otizm Platformu kurulduğu tarihten itibaren her yıl 2 Nisan Otizm Farkındalık Gününde genel bir durum tespiti yaparak otizmin ihtiyaçlarını vurgulayan bir bildirge yayınlamıştır. Bu bildirgelerin etkisi ve ASPB tarafından yapılan çalışmalar sonucunda, 2 Nisan 2013 tarihinde Otizm Spektrum Bozukluğu Eylem Planı Taslağı oluşturulmuş ve kamuoyuna duyurulmuştur. Bu gelişme, daha güçlü olabilmek ve kamu kurumlarıyla yapılacak çalışmaları daha etkin yürütebilmek için birlikte hareket etmek gerektiği düşüncesiyle federasyonların kurulmasını sağlamıştır. İlk olarak 2014 yılı Ocak ayında 8 dernek tarafından Otizm Federasyonu kurulmuştur. 2014 yılı Şubat ayında Otizm Platformunda yer alan 17 dernek Otizm Dernekleri Federasyonu (ODFED) adı ile kurulmuştur. 2014 yılı Nisan ayında 5 dernek tarafından Otizm ve Engelli Dernekleri Federasyonu (OTEF) kurulmuş ve son olarak 2014 yılı Haziran ayında 6 dernek tarafından Anadolu Otizm Federasyonu (ANOFED) kurulmuştur. Federasyonların oluşum kuralları gereği Otizm Platformunda yer alan vakıflar hiçbir federasyonda yer alamamış; birçok dernek ise hiçbir Federasyona katılmamıştır. Kamu kurumlarıyla yapılacak görüşmelerde güçlü bir ses olarak 2013 yılında ilan edilen Otizm Eylem Planı taslağının bir an önce hayata geçmesi amacıyla tüm STK’ları birleştiren etkin bir hareket başlatılması ihtiyacı doğmuştur.  Birçok STK gibi bu ihtiyacı gören Anadolu Otizm Vakfı, otizm alanında çalışan tüm kurumları birleştirme gayesini görev edinerek 2015 yılı başında harekete geçmiş, 30’un üzerinde STK ile iletişime geçerek birliktelik hareketini tartışmaya açmıştır. Kendi aralarında görüşmelerini sürdüren federasyonlar, vakıflar ve dernekler 5 Kasım 2016 tarihinde Anadolu Otizm Vakfının çağrısı ve ev sahipliği ile İzmir’de toplanmış ve tüm Türkiye Otizm Sivil Topluluğunu kapsayacak bir meclis çatısı kurulması hedefi kamuoyuna ilan edilmiş ve bunu gerçekleştirecek toplantının ev sahipliğine gönüllü olan SOBE Vakfı tarafından Konya’da düzenlenmesine ve ülkemizde var olan tüm otizm STK’larının davet edilmesiyle en geniş katılımla yapılmasına karar verilmiştir. 27 Kasım 2016 tarihinde gerçekleşen bu toplantıda, ülkemizde otizm alanında faaliyet gösteren 55 Sivil Toplum Kuruluşu ile Türkiye Otizm Meclisi kurulmuştur. Yeni katılımlarla üye sayısı an itibariyle 88’e ulaşmıştır. Otizm Platformu ile başlayan sivil toplum hareketi, Türkiye Otizm Meclisi’nin kurulmasının ardından toplumun engellilik konusunda duyarlılığı ile bilinen her kesiminden aldığı destek ile 3 Aralık 2016 tarihinde Otizm Eylem Planı T.C. Başbakanlık tarafından kamuoyuna ilan edilerek Resmi Gazete’de yayınlanmış ve yürürlüğe girmiştir.

II.Amaç

1. Türkiye Otizm Meclisi, Türkiye’de kurulmuş olan ve aktif olarak otizm alanında çalışan sivil toplum kuruluşlarının bir araya gelerek oluşturdukları bir sivil platformdur.

2. Kuruluş amacı, Çalışma Grupları’nın koordinasyonu, eşgüdüm halinde çalışması, üyeleri arasında işbirliği ve diyaloğun geliştirilmesi ve Türkiye’de Otizm konusunda görev yapan sivil toplum kuruluşlarının, tek bir ses ve güçlü bir paydaş olarak kabul edilebilirliklerini güçlendirmek, gerçekleştirilecek proje ve raporlamalar ile oluşturulacak Çalışma Grupları sayesinde Otizm Eylem Planı’nın tüm Türkiye’de etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamaktır.

III. Türkiye Otizm Meclisi’nin İşlevi

1. Türkiye Otizm Meclisi, aşağıda sıralanan maddeler çerçevesinde işlev görecektir:

•         Otizm Eylem Planı’nın ülke çapında olması gereken düzeyde uygulanması için, ilgili sivil toplum kuruluşları, kamu kurumları ve belediyeler arasında iletişimi sağlamak.

•         Çalışma Grupları’na gerektiği durumlarda yöntem önerisi sunmak, ihtiyaç duyulan araçların temininde destek olmak.

•         Türkiye Otizm Meclisi’nin (Çalışma Grupları dahil olmak üzere) sürdürülebilirliği ve kendisini oluşturan doğal üyelerin kapasitesini geliştirmek için programlar geliştirmek, fırsatlar oluşturmak.

•         Çalışma Grupları arasında hızlı, akışkan ve sonuca yönelik iletişim ağını yönetmek.

•         Üyelerin onayı ve görüşleri çerçevesinde kamu otoritesiyle ve diğer paydaşlarla müzakere süreçlerinde rol almak.

•         Otizm Eylem Planı uygulanmasında, Çalışma Grupları’ndan gelen bilgiler doğrultusunda aktif izleme değerlendirme ve savunuculuk yapmak.

•         Otizm Eylem Planı’nın etkili bir şekilde uygulaması konusunda üreteceği proje ve fikirler dolayısı ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, belediyeler gibi idari kurumlar ile kitle fonlamasına ilişkin çeşitli sivil toplum kuruluşları ve kurumlar ile iletişimde olmak.

IV. Çalışma Yöntemi ve İlkeler

1. Türkiye Otizm Meclisi, Otizm alanında aktif olarak çalışan sivil toplum kuruluşları tarafından oluşturulan bir platform olduğunun verdiği güven ve tecrübe ile üye olan tüm sivil toplum kuruluşları temelinde gönüllülük esasına uygun olarak çalışmalar yapmaktadır.

2. Bunların haricinde, özel olarak diğer maddelerde düzenlenecek organları vasıtasıyla;

•         İletişimi güçlendirmek amacıyla elektronik iletişim yöntemlerini geliştirip kullanır ve 6 ayda bir Türkiye Otizm Meclisi olağan toplantıları için, üyelere davet çıkartır.

•         Gerektiğinde ve gelişmelere bağlı olağanüstü toplantılara çağrı çıkartır.

•         Bilgiyi paylaşmayı, güçlü ve etkili diyalog süreçleri geliştirmeyi temel ilke olarak kabul eder.

•         Amaç ve ilkelerine uygun, hukuka aykırı olmayan yöntemler geliştirmeye, eylemler planlamaya özen gösterir.

•         Hiçbir biçimde doğal üyesi olan sivil toplum kuruluşlarının iç işlerine müdahale etmez.

•         Türkiye Otizm Meclisi her türlü siyasi, dini, etnik gelişmeler ve talepler karşısında tarafsızdır.

•         Çalışmalarında hızlı ve uygulanabilir çözümler üretmeye, ürettiklerini Türkiye Otizm Meclisi üyeleriyle paylaşmaya, ortak davranış, hareket disiplini oluşturmaya özen gösterir, etik kurallar oluşturur.

•         Türkiye Otizm Meclisi, kendini oluşturan üyeler üstünde bir üst kimlik oluşturmaz, böyle bir sorumluluk üstlenmez.

V. Yapı, Görev ve Sorumluluklar

1. Türkiye Otizm Meclisi, işlevini en üst seviyede tamamlayabilmek ve amaçlarını gerçekleştirebilmek için, Meclis ve Yürütme Kurulu olmak üzere iki adet organa sahiptir. Bu organların dışında, Otizm Eylem Planı’nın uygulanabilirliği konusunda çeşitli Meclis içerisinde Çalışma Grupları oluşturulabilir.

A. Meclis

1. Türkiye Otizm Meclisi; doğal üyesi olan faal olduğunu belgeleyen tüzel kişilik sahibi sivil toplum örgütlerinin oluşturduğu, Yürütme Kurulu’nu seçmekle yetkili, olağan ve olağanüstü toplantıların gerçekleştiği, çalışma grupları kurularak Otizme dair tecrübe ve bilgilerin paylaşıldığı, Türkiye Otizm Meclisi’nin ana organıdır.

B. Yürütme Kurulu

1. Türkiye Otizm Meclisi, doğal üyesi olan sivil toplum kuruluşlarının seçildiği bir Sekretarya, on üye olmak üzere onbir asil, beş yedek üyeden oluşan, Türkiye Otizm Meclisi’ni her türlü resmi ve gayriresmi kurumlarda temsil yetkisine sahip Türkiye Otizm Meclisi organıdır.

•       Türkiye Otizm Meclisi yürütme kurulu, kota dahilinde 4 federasyon ve 6 diğer sivil toplum kuruluşlarının  temsilcileri ve bir Sekretarya olmak üzere on bir asil üyeden oluşur.

•       Sekreterya, yürütme kurulu üyeleri arasından kendisine yardımcı seçebilir. Bu Sekreterya Yardımcısı, Yürütme Kurulu tarafından onaylanır.

2. Yürütme kurulu seçim usülü;

•       Yürütme kurulu temsilciliğine aday olma işlemi seçimin yapılacağı meclis toplantısında ilan edilebilir. Aday gösterme başvurusunun muhatabı Sekretarya’dır. Bir üyenin Yürütme kurulu üyeliği ve sekreteryaya aday olabilmesi için divan heyetine son üç ay içinde alınmış faaliyet belgesinin ve temsiliyete dair ilgili STK’ nın yönetim kurulu kararının ibrazı şarttır.

•       Seçimlerin adil ve hızlı ilerleyebilmesi için adayların kendilerini tanıtmalarına imkan verilir.

•       Her doğal üyenin bir oy hakkı vardır. Oy kullanma işleminde vekaleten oy kullanma ve kullandırma kabul edilemez.

•       Kota hakkını kullanan Federasyonlara bağlı s.t.k. lar yürütme kurulu ve sekreteryaya aday olamazlar.

3. Yürütme kurulu ve Sekretarya seçimlerine ilişkin oylama gizli yapılır, açık tasnif edilir. Oy çokluğu ilkesine göre en fazla oy alan adaylar Sekretarya’ya ve Yürütme Kurulu’na seçilir.Sekreterya ve Yürütme Kurulu üye seçimleri ayrı ayrı yapılır.

4. Meclis toplantısının ilk gündem maddesi olarak üç üyeden oluşan seçim divanı seçilir.

•       Seçim divanının oluşturulması için yapılacak oylama açık olarak yapılır.

•       Seçimlere ve oy kullanma işlemine ilişkin itirazlar seçim divanına sözlü veya yazılı olarak yapılabilir. Seçim divanı itirazları aynı gün karara bağlar. Bu kararlar kesindir.

5. Yürütme kurulu yılda en az sekiz kere yüzyüze toplanır. Toplantı gün ve tarihi Sekretarya tarafından Yürütme Kurulu üyelerine bildirilir.

•       Yılda en az sekiz kere yapılan yürütme kurulu toplantılarından üçüne katılmayan üyenin Yürütme Kurulu üyeliği düşer, yerine ilk sıradaki yedek üye atanır.

6. Yürütme Kurulu üyeleri iki yıllığına seçilir.

C. Sekretarya

1. Türkiye Otizm Meclisi doğal üyeleri, gözlemci üyeler, Yürütme Kurulu arasında bilgi paylaşımlarında bulunan, Türkiye Otizm Meclisi toplantılarının düzenlenmesinden sorumlu seçilmiş Türkiye Otizm Meclisi doğal üyesidir.

2. Sekretarya aşağıdaki görevlerden sorumludur:

•         Türkiye Otizm Meclisi doğal ve gözlemci üyelerini altı aylık olağan toplantıya çağırmak, toplantı öncesi paydaşların katkılarıyla gündemi hazırlamak ve paylaşmak.

•         Toplantı ve diğer çalışmalar için ihtiyaç duyulan araçların ile toplantı mekanı, basılı malzemeler, görünürlük araçları, katılımcıların konaklama ihtiyaçları, toplantı moderatörü, gözlemci üyelerin koordinasyonu ve diğer davetliler ve benzeri gibi ihtiyaçların temini için gerekli organizasyonu yapmak.

•         Toplantı tutanağını hazırlamak ve bunu Türkiye Otizm Meclisi’ne sunmak.

•         Toplantı gündemini en az 1 hafta önce üyelere bildirmek, toplantıyı yönetmek, toplantı raporunu Türkiye Otizm Meclisi üyeleriyle paylaşmak.

•         Çalışma Grupları’nın raporlarını ve görüşlerini toplamak, diğer üyelerle paylaşmak.

•         Çalışma Grupları’nın sonuçlarıyla ilgili lobi çalışmalarında Çalışma Grupları ile işbirliği içinde hareket etmek.

•         Çalışma Grupları’nın izleme ve değerlendirme raporlarının derlenmesiyle oluşan ve her yıl 2 Nisan günü yayınlanacak olan “Türkiye’nin Otizm Karnesi” adlı raporu hazırlamak; bu raporu tüm paydaşlar ve kamuoyuyla paylaşmak.

•         Basın davetleri ve basın bültenlerini hazırlamak, bunları Türkiye Otizm Meclisi ve Yürütme Kurulu adına basına sunmak.

•         Türkiye Otizm Meclisi’un sosyal medya hesaplarını ve web sayfasını kontrol etmek, paylaşımlarda bulunmak.

•         Türkiye Otizm Meclisi Yıllık Eylem Planı ve Stratejisi’ni hazırlamasında kolaylaştırıcı görevi üstlenmek.

•         Sekreterya,Yürütme Kurulu toplantılarının raporlarını düzenler, bu raporları ve diğer faaliyetlerinin raporlarını düzenli olarak Genel Kurul üyelerine iletir.

•         Sekretarya yürütme kurulunun moderasyonundan sorumludur, gerektiğinde dışarıdan bağımsız bir uzmanı moderatör olarak davet edebilir.

•          Sekretarya iki yıllığına seçilir.

•         Kanunda tanımlanan yüz kızartıcı bir suçtan dolayı soruşturulan üyenin soruşturma süreci boyunca üyeliği askıya alınır, mahkum olması halinde Yürütme Kurulu tarafından üyelikten çıkarılmasına karar verilir.

VI. Üyelik

1. 55 kurucu üye ile kurulan Türkiye Otizm Meclisi’nde Doğal Üye ve Gözlemci Üye olmak üzere iki tür üyelik söz konusudur.

A. Doğal Üye

1. Kuruluş amacı otizmle ilgili olan, Türkiye’de kurulmuş, tüzel kişiliği olan sivil yapılar (dernek, vakıf, kooperatif ve federasyon) Türkiye Otizm Meclisi’nin doğal üyesi olmak için başvuruda bulunabilir.

•  Başvurular, Sekreterya’ya tüzüğün ekinde bulunan üyelik formu ile yapılır.

•  Doğal üyeler, herhangi bir özel çağrı beklemeksizin, hür iradeleriyle, diledikleri Türkiye Otizm Meclisi faaliyetlerine katılabilir.

•  Doğal üyelerin görev ve sorumlulukları; toplantılara katılmak, karar almak, alınan kararların uygulanmasında aktif görev almaktır.

•  Doğal üyeler, Türkiye Otizm Meclisi kararı olmaksızın kendi iradeleriyle Türkiye Otizm Meclisi adına hareket edemezler, tek başlarına Türkiye Otizm Meclisi adına basına demeç veremez, basın bülteni ve basın daveti gönderemezler.

•  Doğal üyeler, tüm süreçlerde gönüllülük esasına uygun olarak görev alırlar.

B. Gözlemci Üye

1. Türkiye Otizm Meclisi’nin çalışma konularıyla ilgili kişi veya kuruluşlar,  Türkiye Otizm Meclisi’nin ortak kararı olarak toplantılara uzmanlıklarından yararlanılmak amacıyla, Gözlemci Üye olarak davet edilebilecekleri gibi, tüzüğün ekinde bulunan formu Sekreterya’ya ulaştırmak suretiyle Türkiye Otizm Meclisi toplantılarına katılabilirler.

2. Gözlemci üyelerin Türkiye Otizm Meclisi içinde oy kullanma ya da diğer üyeler ile Türkiye Otizm Meclisi adına görüşme, karar alma, basına demeç verme yetki ve sorumlulukları yoktur.